Anti scheurbuik

Ik ben heel blij dat een van onze favoriete biologische bladgroente telers, Peter Boer van Kwekerij Groenesteeg uit Zwijndrecht, ook Nieuw Zeelandse spinazie voor ons kweekt. Deze bladgroente die eigenlijk geen spinazie is, maar familie van het ijskruid, heeft een licht ziltige smaak, waardoor het in mijn ogen erg lekker smaakt bij vis.

Deze groente werd naar verluidt ontdekt door de bemanning van ontdekkingsreiziger James Cook, die, hevig lijdend aan scheurbuik, de eerste de beste planten at die ze tegenkwam toen het schip Nieuw Zeeland aandeed.
In een mum van tijd knapte de bemanning op. Geen wonder, want er zit zo’n twintig gram vitamine C per ons in deze bladgroente. Vitamine C heet ook wel ascorbinezuur, wat eigenlijk ‘tegen (a) scheurbuik (scorbine) betekent. Scheurbuik is een ziekte die zich openbaart door zwellingen en bloedingen van het tandvlees, bloedingen op de onderbenen, slapte, stijve en pijnlijke ledematen en inwendige bloedingen. Onbehandelde scheurbuik is op lange termijn dodelijk, maar de behandeling is eenvoudig: vitamine C innemen. Vitamine C is namelijk verantwoordelijk voor de productie van collageen, een eiwit zorgt voor stevigheid van celwanden en bloedvaten. Als je een chronisch tekort aan vitamine C hebt, zullen als eerste bloedvaatjes het begeven en zo bloedingen veroorzaken.

Hoewel sinds de eerste ontdekkingsreizen al duidelijk werd dat het eten van citrusvruchten de ziekte binnen enkele dagen deed verdwijnen, bleven de artsen heel lang zoeken naar andere remedies. De Nederlandse arts en professor Herman Boerhaave beschreef rond 1700 de ziekte als een probleem van de bloedcirculatie, veroorzaakt door vochtig en koud weer en een tekort aan beweging. Door zijn groot gezag in de Europese geneeskundige wereld bleef deze opvatting nog lang opgeld doen, terwijl de echte remedie natuurlijk gewoon vitamine C was. De houdbaarheid van vruchten en sap was op lange reizen nog lange tijd een probleem, maar halverwege de 18e eeuw kwam men erachter dat ook het regelmatig eten van lang houdbare zuurkool scheurbuik kon voorkomen. Zuurkool bevat ook reuze veel vitamine C; handig om de winter mee door te komen.

De ziekte scheurbuik komt tegenwoordig nauwelijks nog voor: alleen mensen die echt een heel ongezond, onvolwaardig dieet volgen zonder een enkele vorm van vitamine C maken kans op deze ziekte. Dat zal ons krat eters niet snel overkomen!